Aksara sunda

Éling éling masing éling,
rumingkang di bumi alam,
darma wawayangan baé,
raga taya pangawasa,
lamun kasasar lampah,
napsu nu matak kaduhung,
badan anu katempuhan.
Ladrang

Ladrang-sunda.

Aya hiji rupa sato leutik,
Éngkang-éngkang, éngkang-éngkang,
Sok luluncatan di cai,
Ari bangun arék sarupa jeung lancah.

Aksara Sunda nujul ka hiji sistim ortografi hasil karya masarakat Sunda nu ngawengku aksara jeung sistim kaaksaraan pikeun nuliskeun basa Sunda. Aksara Sunda ngarujuk ka aksara Sunda Kuna nu kungsi dipaké sahanteuna ti abad ka-14 nepi ka abad ka-18.
Salian ti aksara Sunda Kuna, kaadaban Sunda ogé kungsi wanoh jeung sababaraha sistim aksara lianna, di antarana

* aksara Pallawa atawa aksara Pra-Nagari anu dipaké pikeun nuliskeun basa Sangsakerta, dipaké nepi ka abad ka-7,
* aksara Sunda Kuna anu diturunkeun tina aksara Pallawa.
* aksara Cacarakan atawa aksara Jawa, sacara umum marengan asupna Islam jeung kaadaban Jawa ka Cirebon (abad ka-16) jeung Priangan (abad ka-17),
* aksara Pegon, utamana di lingkungan pasantrén, ku asupna ajaran Islam ti tatar Arab,
* aksara Latin, mimiti dipaké ahir abad ka-19, diwanohkeun ku pangjajah Walanda.

Sacara resmi, pamaréntah Jawa Kulon ngaliwatan Perda taun 2003 geus ngarojong aksara Sunda pikeun pakéeun sapopoé.

Aksara Sunda diwangun ku sababaraha komponén, diantarana:

* aksara ngalagena
* vokal mandiri
* aksara swara
* tanda baca
* angka

Aksara Ngalagena
Aksara Vokal Mandir
Rarangkén

Dumasar kana patempatanana, 14 rarangkén dibagi jadi:

* rarangkén luhur = 5 rupa
* rarangkén handap = 2 rupa
* rarangkén sajajar = 6 rupa

a. Rarangkén luhur
°ᮤ panghulu, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /i/.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮤ = ki.
°ᮨ pamepet, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /e/.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮨ = ke.
°ᮩ paneuleung, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /eu/.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮩ = keu.
°ᮁ panglayar, nambahan sora /+r/ kana sora asalna.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮁ = kar.
°ᮀ panyecek, nambahan sora /+ng/ kana sora asalna.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮀ = kang.

b. Rarangkén handap
°ᮥ panyuku, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /u/.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮥ = ki.
°ᮢ panyakra, nyalusupkeun sora /+r/ kana sora asalna. Sora panungtung bisa dirobah ku rarangkén séjénna.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮢ = kra.
°ᮣ panyiku, nyalusupkeun sora /+l/ kana sora asalna. Sora panungtung bisa dirobah ku rarangkén séjénna.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮣ = kla.

c. Rarangkén sajajar
ᮦ° panéléng, modifies Ngalagena vowel /a/ jadi /é/.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮦ = ké.
°ᮧ panolong, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /o/.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮧ = ko.
°ᮡ pamingkal, nyalusupkeun sora /+y/ kana sora asalna. Sora panungtung bisa dirobah ku rarangkén séjénna.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮡ = kya.
°ᮂ pangwisad, nambahan sora /+h/ kana sora asalna.

Example: ᮊ = ka → ᮊᮂ = kah.
°᮪ patén atawa pamaéh, ngaleungitkeun sora /a/ aksara Ngalagena.

Example: ᮊ = ka → ᮊ᮪ = k.
Angka
Dina tulisan, angka diwatesan ku tanda pipa ajeg | ... |.
Conto: |᮲᮰᮰᮸| = 2008
Conto makéna
Asmarandana

Asmarandana-sunda

Éling éling masing éling,
rumingkang di bumi alam,
darma wawayangan baé,
raga taya pangawasa,
lamun kasasar lampah,
napsu nu matak kaduhung,
badan anu katempuhan.
Ladrang
Ladrang-sunda
Aya hiji rupa sato leutik,
Éngkang-éngkang, éngkang-éngkang,
Sok luluncatan di cai,
Ari bangun arék sarupa jeung lancah.